Özel sektör emekçileri için 13. Maaş imkansız bir hayal değil, çok kolay bir düzenleme ile hayata geçirilebilecek gerçekçi bir uygulamadır. Gelin özel sektöre nasıl 13. Maaş ödemesi yapılabileceği hakkında biraz konuşalım…
***
Öncelikle şunu belirtelim, kamu
emekçilerinin yararlandığı 13. Maaş lütuf değil bir haktır. Bu hak mücadele ile
kazanılmış, geçmiş dönemin güçlü sendikal hareketinden bugüne kalmış, saldırı
altındaki bir kazanımdır. Ancak geniş kitlelerin sefalet ücretine talim
ettirildiği koşullarda, “normal ücret” almak da bir ayrıcalık haline gelir.
Sefalet ücretine mahkum edilmiş,
sendikasız çalıştırılan, ek mesai ödenmeyen, haftalık ve yıllık izinlerini
kullanamayan, hasta olduğunda dahi maaşından kesinti yapılan geniş bir emekçi
kesimi varken; kamu emekçilerinin normal ücret almasının bir ayrıcalık gibi
görünmesi doğaldır.
Bu koşullarda kamu emekçilerine
düşen görev, normal bir ücrete herkesin erişebilmesi için mücadele etmektir.
Aksi takdirde özel sektör emekçileri, bugün olduğu gibi kamu emekçilerinin
ayrıcalıklı olduğu yalanı ile kandırılmaya devam edecek ve herkese yayılamayan
hak, hiç kimseye kalmayacaktır!
***
Bağımsızlık Yolu’nun parti
programında aynen şöyle söyleniyor: “Partimiz 13. Maaş uygulamasının özel
sektör emekçilerini de kapsayacak şekilde geliştirilebilmesi gerektiğini
savunur. Sosyal Sigortalar ve Sosyal Güvenlik Yasaları değiştirilerek, mevcut
fon içerisinde yapılacak bir düzenleme ile (devlet ve patron katkısı da
sağlanarak) tüm özel sektör çalışanları için maaşları ile orantılı bir 13. Maaş
sistemi Bağımsızlık Yolu’nun mücadele hedefidir.” Bağımsızlık Yolu
tarafından 2019 yılından beridir savunulan bu görüşün hayata geçirilebilir
olduğu çok sağlam bir hesapla doğrulanabilir.
Bugün özel sektörde çalışanların
%70’e yakınının almakta olduğu brüt Asgari Ücret 40,436 TL’dir. Emekçilerin
eline geçen net miktar da 35,179 TL civarındadır. Bu miktarlar üzerinden sosyal
güvenlik yatırımları yapılan bir emekçiye, bir ay hastalık raporu alması, kaza
geçirmesi veya hamilelik durumunda Sigorta tarafından sağlanan aylık ücret ise
Asgari Ücret’in %60’ına denk gelmekte, kabaca 24,000 TL olarak ödenmektedir.
Kısacası Asgari Ücret alan bir özel sektör emekçisine, 13. Maaş ödenmesi için
ihtiyacımız olan miktar 24,000 ile 35,000 TL arasındadır. Gelin her yıl bu
rakamı nasıl bulabileceğimize bir bakalım.
***
Elli kişi ve üzeri çalışanı olan
işyerlerinin bu miktarı rahatlıkla karşılayabileceği ortadadır. Yasal düzenleme
ile bu işyerlerinin 13. Maaş ödemeleri zorunlu hale getirilebilir. Böyle bir
zorunluluktan etkilenecek olanlar tüm patronların %1.8’i yani sadece 371
işletmedir ama tüm özel sektör çalışanlarının %50’si yani yaklaşık 71,000 işçi
bundan yararlanacaktır.
Geriye kalan yaklaşık 71,000 özel
sektör emekçisi için, her ay devlet ve patron tarafından Brüt Asgari Ücretin
%2.5’ar oranında (toplam 2,020 TL) bir miktarın oluşturulacak bir fona yatırılması
durumunda, faizsiz olarak birikecek rakam her kişi için 24,240 TL’dir. Bu rakam
hali hazırda Sosyal Sigortalar Dairesi’nin hastalık, kaza, hamilelik gibi
durumlarda ödediği aylık iş görmezlik ödeneğinden fazladır. Bunun yıl sonunda
çekilmek üzere aylık faize yatırılması durumunda elimize 30,000 TL’den fazla
bir miktar geçecektir. Tam da başlangıçta hedeflediğimiz miktar kadar…
Gördüğünüz gibi yapılması gereken
şey kamu ve özel sektör emekçilerini birbirine kırdırmak değil, Bağımsızlık
Yolu’nun parti programında belirttiği gibi devlet ve patronların elini cebine
atmasını sağlamaktır. Üstelik bu miktar patronlar için işçi başına sadece 1,010
TL’dir. Devlet de aynı oranda bir miktarı yatırdığında, özel sektör
emekçilerine 13. Maaş ödemek üzere aylık 2,020 TL toplamak mümkün ve
gerçekçidir.
Küçük esnafın bu uygulamadan
olumsuz etkileneceğini söyleyenler olacaktır. 2021 rakamlarına göre on kişi ve
altında çalışanı olan işletmelerde, yani tüm işletmelerin %90,6’sında toplam
37,450 işçi çalışmaktadır. Bu işçiler için, esnaftan para alınmaz ve devlet %5
oranında yatırım yaparsa, bu sorun da ortadan kalkacaktır.
Hala pek emin olmayanlar için
daha söyleyeceklerim var…
***
Yıllardan beridir uygulanmakta
olan Prim Desteği ile Sosyal Sigortalar Dairesi’ne her ay patronlar tarafından
işçi başına yatırılması gereken yaklaşık 4,450 TL’ye indirim uygulandığını
biliyor muydunuz? Bu indirim sektöre göre %42’den %58’e kadar değişen
oranlardadır. Örneğin oteller için %58 indirim yapılmaktadır. Biz ortalama %50
rakamını alırsak, işçi başına her ay patronlara yaklaşık 2,225 TL indirim yapıldığı
ortaya çıkar!
Bizim 50 ve üzeri çalışanı
olanlardan 2,020 TL; 10 ve 50 arası çalışanı olanlardan 1,010 TL almamız
gerekiyor. Daha doğrusu almamız değil, hali hazırda her ay kişi başına
verdiğimiz 2,225 TL’den bu miktarı düşmemiz, yani patronlardan bir şey almadan,
verdiğimiz miktarı azaltmamız gerekiyor. Bunu yapmamız durumunda özel sektör çalışanlarına 13. Maaş imkanı
yaratmak çok basit bir matematiksel işlemden ibarettir.
Özel sektör emekçilerine 13. Maaş
ödenmesi mümkündür. Ama bunu hayata geçirmek de sınıf mücadelesinde bizim
tarafın güçlenmesine bağlıdır. Size “patronlara 2,225 TL vermek gerçekçidir,
ama işçiler için 1,010 TL almak gerçekçi değildir” diyenlere, patronlardan ne
kadar ödendiklerini sormak bu mücadeleye katılmak için bir başlangıç olabilir!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder