Atın Ağzında Kaç Diş Var?

MÖ 384 ile MÖ 322 tarihleri arasında yaşamış olan Aristoteles düşünce tarihinin en önemli filozoflarından birisidir. Çeşitli tarihsel sebeplerle Hristiyanlık teolojisinde de Aristo’ya büyük bir önem atfedilmiş ve onun kitaplarında geçen bilgiler tartışmasız doğru kabul edilmiştir.

Aristo, bir kitabında atların ağzında yirmi sekiz adet diş olduğunu yazmıştır. Bu yanlış bilgi, Aristo yazdığı için Orta Çağ boyunca tartışmasız doğru kabul edilmiştir. Anlatılan bir hikayeye göre, bu bilgiyi sınamak isteyen genç bir papaz, dişlerini saydığı bir atın otuz altı dişi olduğunu görür. Bu gözlemini paylaştığı diğer papazlar da atın dişlerini sayarlar ve gerçekten de otuz altı dişi olduğunu görürler. Bunun üzerine Aristo’nun asla yanılamayacağına, dişlerini saydıkları atta bir sorun olduğuna karar verirler ve bundan sonra atların dişlerinin sayılmasını yasaklarlar! Bu hikayeyi neden anlattım? Yazının kalanını okursanız, nedenini anlayacaksınız!

Şu Nüfus Meselesi

Ne zaman kimlik ve irade konularında bir tartışma yaşansa, mesele gelip nüfus konusunda düğümleniyor. Bu aslında çok da şaşırtıcı değil, çünkü gerçekten de nüfus sorunu kimlik ve irade meselesiyle iç içe bir konudur.

Kıbrıs’ın kuzeyinde bulunan “reel nüfus” ve kktc bakanlar kurulu kararlarıyla “vatandaş yapılanlar” olarak iki ana kategoriye ayırabileceğimiz bu mevzu; Kıbrıslı Türklerin kendi kimliklerine sahip çıkmaları ve yaşadıkları topraklarda irade icra edebilmeleri bakımından kritik önemdedir.

Kıbrıslılık

Ortalarda dolaşan bir şehir efsanesi, bizim “Kıbrıslı olmaya karşı olduğumuz” yalanını yayıyor. Gelin bu işin aslını konuşalım.

Süper Devrimciler!

Fidel Castro, Küba devrimini “soldan” eleştiriye tabi tutmak isteyen ancak bunu yaparken ülke koşullarını dikkate almaksızın ahkâm kesen bir grup solcu entelektüele cevap amaçlı kaleme aldığı yazısında, söz konusu entelektüelleri bu ifade ile tanımlar: Süper Devrimciler!

Tumturaklı sözcüklerle, keskin ama altı boş cümlelerle devrimci olunamayacağı; aksine en mütevazi ve en basit gündelik yaşam taleplerinin, en uzlaşmaz kopuşları tetiklediği, Castro’nun bizzat kendi yaşamından öğrendiği temel bir derstir. Ama devrimi ve sosyalizmi, yüksek perdeden slogan sallamaktan ibaret bir ergen atarı olarak algılayan “süper devrimciler” her dönem ve her coğrafyada var olmuştur.

Bizim ülkemizde de bir süreden beridir, bizi “reformist”likle itham eden bir “süper devrimci” çevresi mevcut! Bağımsızlık Yolu “polis sivile bağlansın ve sendikalaşsın” mı dedi, “her bölgeye sığınma evi” mi istiyor, “özel sektörde sendika ve asgari ücret mücadelesi” mi veriyor, “servet vergisi ve vatandaşlık yasası” mı istiyor, kurumlara sahip mi çıkıyor, hepsine cevap hazır: kktc’yi güzelleştirmeye çalışan reformistler!

Kıbrıs’ın Kuzeyinde Sermaye Merkezileşmesi

Sınıf mücadelesi yerine kimlik siyasetini koymak isteyenler aksini inkâr ede dursunlar, kktc’de işçi sınıfı çığ gibi büyümeye devam ediyor. İstatistik Kurumu’nun yayınladığı 2023 yılına ait son verilere bakıldığında bunu net olarak görmek mümkündür.

Kıbrıs’ın kuzeyinde çalışan işçilerin sayısı bir önceki yıla göre 23 bin 721 kişi artarak toplamda 178 bin 793 olmuştur. Bu bir yılda yüzde 15,29’luk bir artış demektir. Üstelik bu artış işletme sayısı neredeyse aynı kalırken gerçekleşmiş, yani sermaye yoğunlaşması ile birlikte hayat bulmuştur. Ama buna geçmeden bu 23 bin 721 rakamına biraz daha yakından bakalım.

Bezirgan Siyaseti ve Eleştiri Kurumu

Geçtiğimiz günlerde sevdiğim bir arkadaşım bana şöyle dedi; “başkalarının fikirlerini eleştirmesen, sadece kendi düşüncelerini ifade etsen daha iyi olmaz mı? Sen kendi fikirlerini söyle, başkaları da kendi fikirlerini söylesin. İnsanlar da kendilerine göre en mantıklı olanı seçsinler. Böylece tartışma, polemik ve gerginlik de olmaz. Herkes için en iyi ve huzurlusu bu olmaz mı?”

Başta kulağa çok makul, barışçıl ve dostane gelen bu yaklaşıma katılmıyorum. Makul, barışçıl ve dostane bir insan olmayı doğru bulmadığım için değil; bu fikrin kendini göstermeye çalıştığı gibi makul, barışçıl ve dostane bir fikir olmamasından dolayı…

Türkçe Konuşan Kıbrıslılar (Yeniden)

Geçen hafta yazdığım “Türkçe Konuşan Kıbrıslılar” başlıklı makalemden sonra, bu ifadeye yönelttiğim eleştirileri destekleyenler kadar rahatsız olanlar da oldu. Bazı kişiler “size ne herkesin kendini nasıl adlandırdığından” diyerek tepki gösterdi.

Öncelikle şunu net olarak ortaya koyayım, tek tek bireylerin kendini nasıl tanımladığını olumlamak veya olumsuzlamak hiç kimsenin haddine değildir. Benim de böyle bir amacım yoktur. Bu nedenle yazılarımı tek tek kişilere özel değil kamuoyuna hitaben yazıyorum.

Türkçe Konuşan Kıbrıslılar!

Başörtüsü Tüzüğü ile ilgili mücadelenin fay hatlarından birisi geçtiğimiz hafta hareketlendi. Bu tehlikenin farkındaydık ve ilk günden beridir elimizden geldiğince dikkatli olunması doğrultusunda uyarılarda bulunuyorduk.

Toplumun ezici bir çoğunluğunu harekete geçiren her türlü mücadelenin kendi içinde gerilimli unsurları barındırması doğaldır. Toplum çatışan çıkarlardan, farklı ideolojilerden, rekabet eden önceliklerden, ileri ve geri unsurlardan oluşan bir bütündür.

Kıbrıs, Türk “İşadamları”nındır!

İki aydır boğuştuğumuz başörtüsü tüzüğü halkın ana gündemi olmaya devam ediyor. Bu esnada başka gelişmeler de yaşanmıyor değil. Bunlar arasında bir tanesi var ki hem üzerine düşünmeye değer hem de gündemle bağlantısı da var!

Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümet Sözcüsü Konstantinos Letimbiotis, hafta başında RIK’e yaptığı açıklamada bir süreden beridir dedikodu olarak dolaşan söylentiyi doğruladı. Buna göre Kıbrıs Cumhuriyeti, Türkiye’nin limanlarını kendi gemilerine açması karşılığında Türk “işadamlarına” AB vizesi verilmesi önerisi yaptığını açıkladı.

AB bu öneriyi kabul eder mi, Türkiye bu doğrultuda hareket eder mi, onu zaman gösterecek. Bugüne kadarki pratiklerine baktığımızda söz konusu öneri AB için de Türkiye için de kabul edilebilirlik sınırlarında görünüyor. Yani hayata geçmesi mümkün.

Mücadelenin Kısa Bir Özeti: Tüzüğe Geçit Yok!

“Başörtüsü krizi” olarak bilinen süreç tüm hızıyla devam ediyor. Ortaokul çocuklarına yetişkin muamelesi yaparak başörtüsü takma “özgürlüğü” öngören tüzük geri çekilmediği sürece de büyüyerek devam edecek.

Mücadelenin başını çeken öğretmen sendikaları ve ilk günden itibaren onarın yanında tereddütsüz saf tutan parti, sendika ve demokratik kitle örgütleri konunun özüne dair net bir duruş sergiliyorlar. Bu konu en temelde “çocuk hakları” ile ilgilidir. Çocuk haklarını savunabilmek için laiklikten, laiklik ilkesini uygulayabilmek için toplumsal iradeden yana durmak ve bunların hepsine topyekün saldıran siyasallaşmış İslam ile yüzleşmek gerekiyor.

Ancak ilk günden itibaren açıkça ilan edilen bu net pozisyona rağmen, bu mücadeleyi olmadığı şekilde yorumlamak için aşırı efor sarf edenler de hiç eksik olmadı.

Kitle Kuyrukçuluğu ve Tüzük

Tam bir aydır toplum UBP-DP-YDP hükümeti işbirlikçiliğinde AKP tarafından dayatılan “başörtüsü” gündemi ile çalkalanıyor. Ortaokul çağındaki kız çocuklarını, kendi iradesi ile din seçimi yapan yetişkinler yerine koyan tüzük, birçok yönü ile tartışıldı.

Tüzüğe karşı mücadelenin bayrağını KTOEÖS ve KTÖS kaldırdı. Çocuk hakları ve pedagoji alanında çalışan uzmanlardan oluşan dernekler başta olmak üzere, siyasal İslam’a karşı duyarlı parti ve sendikalar da bu çizgide mücadeleye omuz verdi.

Hürriyet Kavgası

“Yine kitapları, türküleri, bayraklarıyla geldiler / dalga dalga aydınlık oldular, / yürüdüler karanlığın üstüne. / Meydanları zaptettiler yine.”

Şiir Nazım Hikmet’in, siz belki Timur Selçuk tarafından bestelenip Grup Yorum tarafından icra edilen marş halini bilirsiniz. 28 Nisan 1960’da Beyazıt Meydanı’nda Menderes hükümetine karşı “Hürriyet isteriz” sloganlarıyla yürüyen öğrenciler, polis kurşunlarına hedef oldular. Turan Emeksiz isimli genç, bu olayda öldürüldü.

Arif Hasan Tahsin Desem

 

“Hani komünist deller ya bana, ben komünist değilim aslında... Komünistler emek, çalışma falan deller, ben tembelim... Hayatta hiçbir şeyi kendi gönlümnan yapmadım. Lefkoşa’ya bir tel çekti İngiliz, sonra çatışmalar başladı... Ahali birbirine girdi. Çocuklar, kadınlar ölürdü. Gencidik, ‘birilerinin koruması lazım ahaliyi’ dediler, aldık elimize silahı mücahit olduk...

Tüzük ve Ötesi

Siyasal İslamcılara başörtüsü ayrıcalığı tanıyan Tüzük geri çekildi. Tüzüğün geri çekilmesi; okulların kız öğrenciler istismar edilerek siyasal İslam için propaganda mekanlarına dönüştürülmesi girişimine karşı önemli bir başarıdır.

Bu başarıda başta öğretmen sendikaları olmak üzere, toplumun en geniş kesimlerinin emeği var. Öğretmen sendikaları ve tek tek öğretmenler; tüm toplum adına kendilerini öne atarak, birçok psikolojik baskıya göğüs gererek ve her türlü bedeli ödemeyi göze alarak çok önemli bir rol üstlendiler. Öğretmenlerimize ve onların ilerici sendikalarına ne kadar teşekkür etsek azdır.

Özgürlük ve Ayrıcalık

Herhangi bir konuyu, özüne sadık kalarak tartışmanın giderek zorlaştığı bir iklimde yaşıyoruz. Bunun son örneğini, ortaokullarda kız çocuklarının başını kapatmasının önünü açan bakanlar kurulu kararı ile deneyimlemekteyiz.

Bandana kararının, verili konjonktürde siyasal İslam’a verilmiş bir taviz ve çocuk istismarının meşrulaştırılması olduğu gerçeğine rağmen; bu kararı eleştirenlerin “baskıcı”, kararı sahiplenenlerin “özgürlükçü” olarak sunulması, bunun en bariz göstergesidir.

Tatar sonrasına Hazır mıyız?

Cumhurbaşkanlığı seçimi yaklaşıyor. Son seçimde TC devletinin topyekün desteği ve yoğun müdahalelerle Cumhurbaşkanlığı makamına oturan Ersin Tatar, yeniden aday olacağını açıkladı bile.

Ersin Bey federasyon temelinde bir çözümü reddetmesi ve Türkiye Cumhuriyeti’ni yöneten AKP rejimi tarafından hoyratça desteklenmesi nedeniyle, çözüm güçlerinin tepki duyduğu bir karakter. Sadece çözüm güçleri değil, “iki devletlilik” savunan çevrelerin bir kısmı da Ersin Bey’den rahatsız.

Kölelik, İşçilik, Fuhuş

Gece kulüplerinde yaşanan "seks köleliği" ve bunun sonlandırılması için gece kulüplerinin kapatılması tartışılırken; konuya "öğrenciler de para karşılığı seks yapıyor" maddesini eklemek bence birçok açıdan yanlıştır...

Trump Sebep mi Sonuç mu?

Trump'ın Zelensky'yi dangalakça aşağılaması ve Rusya ile ilişkilerde köklü bir değişikliğe gitmekte oluşunu yorumlayışta; gözlemlediğim kadarıyla çok yaygın bir liberal yanılsama mevcut...

Akıncı, Federasyon ve Kıbrıs Milliyetçileri

12 Şubat tarihinde önümüze düşen bir haberde Kıbrıs Cumhuriyeti eski başkanı Nikos Anastasiadis’in açıklamalarını okuduk. Katıldığı bir kitap tanıtım etkinliğinde konuşan Anastasiadis, “Ankara izin verseydi, Akıncı ile Kıbrıs sorununu çözerdik” diyordu.

Bu haber kuzeyde hızla yayılırken, “çözüm güçleri” içerisinden yayılan birçok köşe yazısı ve haberle de  desteklendi. Bunun üzerine Mustafa Akıncı da bir açıklama yaparak, Anastasiadis’e görüşmelerin çökmesindeki kendi sorumluluğunu hatırlatma gereği duydu.

Ya Sarı Sendikalar Kurulursa!

On ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde patronların sendikasız işçi çalıştırmasının yasaklanması mücadelesi toplumda her karşılık bulduğunda, yazının başlığında ifade edilen kaygı da önümüze çıkıyor. Bu kaygıya çeşitli defalar yanıt verdik. Ancak konunun önemi dikkate alındığında, bir kez daha bu sorunu ele almak iyi olabilir.

Asgari Ücret ve Hakikât

Asgari Ücret hayat pahalılığından 3,62 puan düşük bir artış alarak brüt 43 bin 469 TL oldu. Bu Sigorta ve İhtiyat Sandığı kesintilerinden sonra kktc vatandaşları için aylık 37 bin 818 TL’lik net maaş anlamına geliyor.

Bu miktarın gıda, barınma, ulaşım gibi giderlerin karşılanmasına yeterli olmadığı bir yana, özel sektör çalışanlarına layık görülen artışın kamu çalışanlarından düşük olması da toplumsal bir travmaya neden oldu. Evet mevcut asgari ücret yaşamak için yeterli değil ve bu maddi bir sorundur. Ama konunun bir de manevi yönü var.

Asgari Ücret Neden Yüzde 7,5 Arttı? Sarı İneği Verecek miyiz?

Yüzde 7,5 oranında artış yapılan Asgari Ücret (AÜ), 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde brüt 43 bin 469 TL olarak belirlendi. Kamu çalışanları için belirlenen hayat pahalılığı (HP) yüzde 11,12 iken, AÜ’e yapılan artışın yüzde 7,5 oranında kalmasının, kamuoyunda büyük bir öfke ve şaşkınlık yarattığı rahatlıkla gözlemlenebilir.

Bu yazı boyunca son on dört yılın verilerine odaklanarak; HP oranı ile AÜ artışı arasındaki farkın bize ne zaman ve niçin şaşırtıcı gelmeye başladığını, AÜ belirleme sürecinin bu süre zarfında hangi dinamiklerden etkilendiğini, bugün bu sürecin neresinde olduğumuzu ve bizi bekleyen gelişmeleri masaya yatıracağız.

Özelde Sendikalaşmak Yasak Değildir!

Özellikle özel sektör çalışanları tarafından sempati ile karşılanan “sendikasız çalıştırılmak yasaklansın” kampanyası, olumlu tepkiler almaya devam ediyor. Kamuda örgütlü sendikaların bu talebi güçlü bir şekilde sahiplenmesi ve başta kamu emekçileri olmak üzere tüm halk kesimlerinin çıkarına olduğunu anlaması durumunda ise kampanyayanın başarıya ulaşmaması için hiçbir sebep yok.

Mevcut durumda, kampanya emekçilerin gündemindeki yerini korurken, egemenler ellerinden geldiğince görmezden, duymazdan gelmeye çalışıyorlar. Gene de kampanyaya yönelik tek tük bazı itirazlar dillendirilmiyor değil. Bu itirazların başında da özelde sendika kurmanın zaten yasak olmadığı yönündeki argüman geliyor.

Ya Asgari Ücret Ya Azami Hürriyet

Asgari Ücret tartışmaları yeniden başladı. Bu konuya kesin ve kalıcı bir çözüm bulmaktan itinayla kaçınan rejim partileri, hepimizin bildiği şeyleri yeniden ısıtıp ısıtıp önümüze koymaya başladılar.

Muhalefette olanları, sanki geçmişte kendileri hiç hükümet olmamışlar gibi Asgari ücretli insanların yaşadıkları sıkıntılardan dem vuruyorlar. Oysa bu konunun bir nihayete ermesinin birbirine bağlı iki formülü olduğunu herkes biliyor: “Asgari Ücretin En Düşük Kamu Maaşına Eşitlenmesi” ve “10 Kişiden Fazla Çalışanı Olan Patronların Sendikasız İşçi Çalıştırmasının Yasaklanması.”

Bağımsızlık Yolu tarafından yasaları hazırlanmış olan her iki düzenleme de Meclis’te yirmi altı elin havaya kalkması ile hayata geçirilebilir. Ama rejim partileri bunun yerine at pazarlığı yapıp, geçici sayısal artışlar üzerine geviş getirmeyi tercih ediyorlar.

Kıbrıs’ın Kuzeyinde Kapitalizmin Durumu

İstatistik Kurumu’nun 2022 yılına dair en güncel İşyeri İstatistikleri yayınlandı. Veri yoksunu ülkemizde İstatistik Kurumu sistematik ve iyi bir iş çıkarıyor. Kurum’da çalışan emekçilerin bu titiz çabası her türlü takdiri hak ediyor. Ne yazık ki kendi var oluşunu Kıbrıs sorununa endeksleyen birçok sol yapı, emekten kopması ile paralel olarak verilerden, olgulardan, hakikatlerden de kopmuş durumda. Tarihte ve dünyada sol denilince akla gelen ve halen de erişilebilir olan bilimsel veriye dayalı analizler artık yerini, ahlaki sızlanmalara bırakmış durumda. Analitik akıl için tam bir çöl ortamı yaratan bu durum karşısında, bulabildiğimiz her veri kırıntısına tutunmak zorundayız. 

Rosa Luxemburg Bir Kartaldı

 5 Mart 1871’de doğan Rosa Luxemburg, Paris Komünü ile yaşıttır. 15 Ocak 1919’da Alman Devrimi ile beraber, dipçik darbeleri altında öldürülmüştür. Doğumu da, ölümü de, yaşamı da devrimin damgasını taşıyan Rosa, her şeyden önce önce Marksisttir. Muhteşem bir hatip, kalemi keskin bir yazar, kararlı bir enternasyonalist, tavizsiz bir devrimcidir.